پایگاه اینترنتی قائم المنتظر (عج)

پایگاه اینترنتی قائم المنتظر (عج)

قال رسول الله (ص) : فاطمة بضعة منی فمن آذاها فقد آذانی
پایگاه اینترنتی قائم المنتظر (عج)

پایگاه اینترنتی قائم المنتظر (عج)

قال رسول الله (ص) : فاطمة بضعة منی فمن آذاها فقد آذانی

نخستین سوگوارى ها پس از عاشورا

http://s2.picofile.com/file/8101566084/1441398_564620813622319_1540396988_n.jpg

بنابرگواهى نخستین اسناد مکتوب عاشورا، عزادارى اهل سنت و شیعیان همزمان و پساز حادثه عاشورا به وقوع پیوست. طبرى داستان عبور خاندان امام حسین توسطلشکریان یزید از مسیر قتلگاه را یادآور شده و ذکر مصیبت حسین (علیهالسلام) را که توسط خواهرش زینب هنگام دیدن پیکر غرقه به خون و بى سربرادر بر زبان آورده شده است، این گونه گزارش مى کند: «یامحمداه، یا محمداه! درود فرشتگان آسمان بر تو! این حسین است که در بیابانافتاده، با خون خود آغشته گردیده، اعضایش قطعه قطعه شده. یا محمداه!دخترانت اسیر شده اند و اولادت از دم تیغ گذرانده شده اند که بر پیکرشانباد می وزد…» وى در ادامه مى افزاید: 

 «با این جملات و کلماتى که زینبادا کرد، همه حاضران و دوست و دشمن اشک ریختند.»۱ طبرى همچنین از عزادارى در منزل یکى از دشمنان معروف امام حسین (علیه السلام) به نام خولى بن یزید ازدى یاد مى کند که سرامام را از عمرسعد تحویل گرفت و براى بشارت به عبیدالله بن زیاد و گرفتنپاداش، پیش از دیگران به سوى کوفه حرکت کرد و پس از آنکه با درِ بستهدارالاماره مواجه شد، به خانه برگشت و سر مبارک را در تنور یا صندوقچه اىپنهان داشت. زن حضرمیّه او پس از اطلاع، شروع به ناله و فریاد نمود، براىمظلومیت امام حسین و حادثه عاشورا سخت گریست و منزل او را ترک گفت.۲

سوگوارىسیدالشهدا و سایر قربانیان کربلا با انتقال بازماندگان حادثه به شام، بدانسرزمین منتقل شد و محفل جشن و شادمانى یزید را به مجلس عزا تبدیل کرد.یزید پس از ورود اهل بیت پیامبر (علیهم السلام)، سر امام حسین را در طشتىدر مقابل نهاد و لب و دندان آن حضرت را به چوب بست و اشعارى را، که نشانگرمستى او در رضایت از انتقام کشته گان بدر و احد بود، بر زبان راند. مردىاز اهل بیت، که اتفاقاً از اصحاب پیامبر بود، تاب نیاورد و خطاب به یزیدگفت: «آیا با نى بر لب و دندان حسین مى زنى؟ تو همانا چوبت را بر جایى مىزنى که من خود دیدم پیامبر آن را مى بوسید. اى یزید! تو در روز قیامتمحشور خواهى شد و ابن زیاد شفیعت خواهد بود و این سر مبارک در روز قیامتاز راه مى رسد در حالى که محمد (صلّى الله علیه وآله) او را شفاعت مىکند…»۳

عزادارى خاندان یزید

یزیدکه پس از ارتکاب جنابت کربلا همچنان بر تداوم خط جاهلى و ستم بیشتر اصرارمی ورزید و با بازماندگان عاشورا با کمال پستى و دنائت رفتار مى کرد،سرانجام در اثر فعالیت هاى تبلیغى حضرت زینب و امام زین العابدین(علیهماالسلام) و تنفر روزافزون مردم، چهره نادم به خود گرفت و اجازه داد تااطرافیان قدرى آزادى بیان یافته، احساسات خود را ابراز دارند که از جملهآنان، گریه و سوگوارى حرمسراى یزید است: «هنگامى که اهل بیت وارد منزلیزید شدند، هیچ زن و دخترى از خاندان یزید باقى نماند مگر آنکه نزد اهلبیت آمدند و به سوگوارى پرداختند.»۴

طبرىهمچنین از عزادارى در منزل یکى از دشمنان معروف امام حسین (علیه السلام)به نام خولى بن یزید ازدى یاد مى کند که سر امام را از عمرسعد تحویل گرفتو براى بشارت به عبیدالله بن زیاد و گرفتن پاداش، پیش از دیگران به سوىکوفه حرکت کرد و پس از آنکه با درِ بسته دارالاماره مواجه شد، به خانهبرگشت و سر مبارک را در تنور یا صندوقچه اى پنهان داشت. زن حضرمیّه او پساز اطلاع، شروع به ناله و فریاد نمود، براى مظلومیت امام حسین و حادثهعاشورا سخت گریست و منزل او را ترک گفت

شاعران و سروده هاى عاشورایى
17123684721145916244852132503729124133114 نخستین سوگوارى ها پس از عاشورا

باهمه سوگوارى هاى اولیه که عمدتاً با حضور اهل بیت امام حسین (علیه السلام)و یا با مشاهده سر بریده آن حضرت انجام مى گرفت، یادکرد عاشورا و عزادارىآن حضرت پس از حوادث مرتبط با عاشورا و بازگشت اهل بیت پیامبر (علیهمالسلام) به مدینه از طریق شعر و سوگ سروده هاى شاعران، از جمله شعراىشناخته شده یا گمنام، ادامه یافت.

از کسانى که پس از ورود اهل بیت(علیهم السلام) به شام تحت تأثیر مظلومیت شهداى کربلا، به ویژه امام حسین(علیه السلام)، قرار گرفت، خالد بن معدان است که از جمله بزرگان تابعان درنزد اهل سنت به شمار مى رود. وى به محض مشاهده کاروان حسین در شام، کهپیشاپیش اسیران، سرهاى بریده، بخصوص سر مبارک امام حسین (علیه السلام)حرکت داده مى شدند، به شدت سوگناک گردید، به گونه اى که از شدّت اندوه مدتیک ماه از مردم کناره گیرى کرد و در حیرت و ماتم فرو رفت.

سلیمانبن قتة، یکى از افراد بنى تمیم که پس از عمرى در اعتقاد به تسنن، به بنىهاشم و تشیع گروید، پس از حادثه عاشورا، سه بار به کربلا آمد و با مشاهدهاوضاع کربلا پس از شهادت امام حسین و یارانش و دیدن صحنه هاى مختلف جنایتهواداران یزید و فداکارى و جانفشانى یاران امام حسین (علیه السلام)، اشعارزیر را در مرثیه سیدالشهدا سرود:

مـــررت علــــى ابیــات آل محمد
فلــم اوهــــا لعـهـدها یوم حلت
الم تر ان الشمس اضحت مریضه
لفقــد الحسیـن و البلاد اقسرت
و کـــانـــوا رجــــــاء ثـــم صـــاروا
لقــد عظـمـت تلـک الرزایا و جلّت
أتســألنـا قیس فنعطــى فقیرها
و تقـتـلــنا قیس اذا افــعـــل زلت
و عـنـد غــنـــى قطـرة من دمائنا
سنــطـلــها یــومـاً بها حیث حلت
فلا تُتبــعِـــد اللــّه الـدیار و اهلهـا
و ان اصبحت منهم برغمى تخلت
فــان قتیــل الطف من آل هاشم
اذل رقــاب الـمــسلــمــیـن فذلت ۵

پساز ندامت یزید و مجبور شدن وى به بازگرداندن اهل بیت (علیهم السلام) بهمدینه، مجالس متعدد روضه خوانى و عزادارى در شام و در مسیر شام به کربلا ومدینه و سپس هنگام ورود آنان به مدینه برگزار شد. این مجالس هرچند به طورعمده از سوى بازماندگان قربانیان عاشورا و شیعیان برپا مى گردید، اما درآن ها شمارى از اهل سنت شرکت مى نمودند و براى خاندان پیامبر، به ویژهفرزندان آن حضرت، سراشک غم مى ریختند.

پی نوشت ها:

(۱) – تاریخ الطبرى، ابوجعفر محمدبن جریر طبرى، ج ۵، تحقیق ابوالفضل ابراهیم، بیروت، درالتراث، ص ۴۵۶ / ص ۴۵۵٫

(۲) – تاریخ الطبرى، ابوجعفر محمدبن جریر طبرى، ج ۵، تحقیق ابوالفضل ابراهیم، بیروت، درالتراث، ص ۴۵۶ / ص ۴۵۵٫

(۳) – همان، ص ۴۶۵ و ۴۶۴ / العقد الفرید، ج ۴، ص ۳۵۸٫

(۴) – همان، ص ۴۶۵ و ۴۶۴ / العقد الفرید، ج ۴، ص ۳۵۸٫

(۵) – ابوالفرج الاصفهانى، مقاتل الطالبین، قم، منشورات الشریف الرضى، ۱۴۱۶، ص ۱۲٫

منبع: عزادارى امام حسین علیه السلام در میان اهل سنّت، عبدالمجید ناصرى

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد