پاسخگویی به شبهات >> مذهب نیوز

خطبه شقشقیه على ابن ابیطالب در نهج البلاغه برخاسته از احساسات و عواطف درونى ایشان است و در این خطبه هیچگونه اشاره اى به نص و تعیین پیامبر (صلى الله علیه و آله) بر امامت و خلافت على ندارد، بلکه فقط اولویت و احق بودن به خلافت را به سبب نزدیکى خودش با پیامبر (صلى الله علیه و آله) بیان مى کند و اگر تعیین یا نصى از جانب پیامبر (ص) وجود داشت باید على ابن ابیطالب در این خطبه به جاى بیان اولویت، نص و تعیین پیامبر در مورد خودش را بیان مى نمود. 

جواب اجمالى:

مقدمه: 1ـ تمام گفته هاى على (ع) در نهج البلاغه نیامده و براى قضاوت، مطالعه همه کلمات لازم است. 2ـ خطبه شقشقیه در پایان عمر حضرت در حدود سال 37 و 38 ایراد شده و باید دید که قبل از آن در مورد نص و خلافت خود چیزى فرموده یا نه. 3ـ تعبیر احساسات شخصى در سئوال با عصمت نمى سازد. بعد از این مقدمه اولین جواب این است که در خود خطبه مذکور به مساله وراثت و نص اشاره شده است. دومین جواب این است که در موارد متعدد در نهج البلاغه، مساله نص و حق و غصب شدن خلافت حضرت، مطرح شده است که ابن ابى الحدید مى گوید، به حد تواتر رسیده و همان نص را مى رساند. سومین جواب این است که حضرت در غیر نهج البلاغه در مواردى به نص استشهاد نموده است.

جواب تفصیلى:

مقدمه: در نهج البلاغه تمام سخنان على (ع) جمع آورى نشده است و گفته هاى منقول از آن حضرت بیش از آن است که در نهج البلاغه آمده است، براى قضاوت در کلمات و گفته هاى یک شخص باید مجموع گفته هاى او را ملاحظه کرد آنگاه قضاوت نمود. 2ـ چنانکه متن خطبه نشان مى دهد این خطبه بعد از جنگ جمل و صفین و نهروان ایراد شده که تقریباً در سالهاى پایان حکومت و عمر آن حضرت است (37 و 38 هـ ق) و باید دید قبل از آن درباره نص و تعیین چیزى فرموده یا نه. 3ـ از نظر ما شیعیان ائمه (ع) معصومند که از جمله دلائل آن آیه تطهیر([1]) و آیه اولى الامر([2]) است و حتى فخر رازى از علماى اهل سنت، قبول دارد که اولوالامر باید معصوم باشند([3]). بعد از این مقدمه مى گوییم:  

جواب اوّل این است که در همین خطبه حضرت به نص و تعیین اشاراتى دارد که به بعضى از آنها اشاره مى شود.

1ـ جمله «ارى تراثى نهباً» یعنى حق موروثى خود را مى دیدم که به غارت برده مى شود([4]). بدیهى است که مقصود از وراثت، وراثت فامیلى و خویشاوندى نیست، بلکه مقصود، وراثت معنوى و الهى است، و حق وارث آنگاه صدق مى کند که خدا و پیامبر (ص) چنین حقى را تعیین نموده باشند و الا صرف خویشاوندى و افضلیت موجب ارث و حق نمى شود. 2ـ اماوالله لقد تقمصها([5]). به خدا قسم که پسر ابو قحافه پیراهن خلافت را به تن کرد در حالى که خود مى دانست محور این آسیا که دستگاه خلافت برگرد آن بچرخد من هستم.

جواب دوم: در خطبه هاى دیگر نهج البلاغه به مساله نص و تعیین استشهاد شده که به بعضى موارد اشاره مى شود.

1ـ «و فیهم الوصیة والوراثة([6]). یعنى وصیت و وراثت رسول خدا در میان اهل بیت (ع) است که على (ع) اول آنهاست.

2ـ «مازلت مدفوعاً عن حقى...» به خدا سوگند از روزى که خدا جان پیامبر خویش را گرفت تا امروز همواره حق مسلم من از من سلب شده([7]). تعبیر به حق در صورتى صحیح است که تعیین و نصب انجام شده باشد.

3ـ «و انما طلبت حقا لى...» شخصى به حضرت گفت: پسر ابوطالب تو بر امر خلافت حریصى، حضرت فرمود: بلکه شما حریصترید... من حق خود را طلب کردم و شما مى خواهید میان من و حق خاص من مانع شوید و مرا از آن منصرف سازید، آیا آنکه حق خویش را مى خواهد حریصتر است یا آنکه به حق دیگران چشم دوخته است؟([8]).

4ـ «واجتمعوا على منازعتى امراً هو لى» خدایا از ظلم قریش و همدستان آنها به تو شکایت مى کنم اینها اتفاق کردند در امرى که حق خاص من بود بر ضد من قیام کنند([9]). ابن ابى الحدید در ذیل آن مى گوید: کلماتى مانند جمله هاى بالا از على مبنى بر شکایت از دیگران و اینکه حق مسلم او به ظلم گرفته شده به حد تواتر نقل شده و مؤید نظر امامیه است که مى گویند على با نص مسلم تعیین شده و هیچکس حق نداشت به هیچ عنوان بر مسند خلافت قرار گیرد ولى نظر به اینکه حمل این کلمات بر آنچه که از ظاهر آنها استفاده مى شود مستلزم تفسیق با تکفیر دیگران (خلفاى ثلاث) است لازم است ظاهر آنها را تأویل کنیم([10]).

5ـ «فانها منعتنى حقى و عصبتنى امرى پروردگارا قریش را رسوا ساز که مرا از حقم ممنوع ساختند و خلافتم را غصب کردند([11]).

جواب سوم: حضرت در جاى دیگر غیر از نهج البلاغه بارها به مساله نص و غدیر و... استشهاد نموده که به عنوان نمونه به بعضى از موارد اشاره مى شود. 1ـ علامه امینى از ابن ابى الحدید نقل مى کند که حضرت مردم را قسم داد که هر کس شنیده است از پیامبر اسلام که درباره من فرمود: «من کنت مولاه فعلى مولاه» هر کس من مولى و پیشواى او هستم، على مولاى اوست شهادت بدهد. عده اى شهادت دادند، ولى زید بن ارقم امتناع کرد حضرت نفرین فرمود، زید بینائى خود را از دست داد چنانچه طبرانى همین مطلب را از خود زید بن رقم نقل مى کند([12]) و حضرت عین استشهادات و استدلال به حدیث غدیر را در زمانهاى مختلف انجام داده است روز تشکیل شورا در سال 23 یا 24 هـ ق([13]) و در زمان عثمان([14]) در سال 35 در کوفه یا رحبه([15]) که در این رابطه حدود 18 روایت را مرحوم امینى نقل نموده است و اسامى24 نفر را ذکر مى کند که شهادت دادند بر حدیث غدیر درباره على (ع)([16]) در روز جنگ جمل در سال 36 علیه طلحه([17]) در جنگ صفین در سال 37 هـ ق([18]) نتیجه این شد که اولا در خطبه شقشقیه به وراثت و نص اشاره شده و ثانیاً در خطبه هاى دیگر نهج البلاغه بارها به مساله نص و تعیین و حتى اینکه حقم غصب شده است تصریح شده است و ثالثاً در غیر نهج البلاغه حضرت به مساله غدیر استشهاد نموده و حتى تعداد افرادى که در دوره هاى مختلف که على علیه السلام را تأیید نموده اند و شهادت داده اند ثبت است.  

والسلام
--------------------------------------------------------------------------------
[1]- احزاب/33.
[2]- نساء/59.
[3]- تفسیر کبیر فخر رازى ج5، جزء 10، ص144.
[4]- نهج البلاغه فیض الاسلام خ3، ص46.
[5]- همان ص46.
[6]- نهج البلاغه فیض خ2، ص45.
[7]- همان خطبه 6، ص59.
[8]- همان خ ص170.  

[9]- نهج البلاغه فیض خ171، ص554.
[10]- شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید (دار احیاء التراث العربى تاریخ:، 1386 هـ ق 1967 م) ج9 ص306 تا ص 307 و شرح نهج البلاغه آیة الله مکارم شیرازى ص558 ج2، (ناشر، مدرسه امام على بن ابیطالب، تاریخ انتشار 1375).
[11]- همان دو مدرک.
12]- و طبراسى، معجم الکبیر، دار احیاء التراث، چاپ دوم، ج5، ص172، رقم 4986.
[13]- همان ص159.
[14]- همان ص163.
[15]- ص166.
[16]- همان ص184.
[17]- همان ص186.
[18]- همان ص195.

پاسخگویی به شبهات >> مذهب نیوز

شیعیان شهادت بر ولایت علی بن ابی طالب ـ رضی الله عنه ـ را جزء اذان می‎دانند و این بدعت و باطل است، در حالی که اولاً: دلیلی بر وجوب یا استحباب آن وجود ندارد ثانیاً: ائمه شیعه اذان را بدون شهادت بر ولایت علی بن ابی طالب بیان می‎کردند و همواره اذان بدون شهادت ثالثه را تصدیق می‎کردند. 

جواب اجمالی:

شهادت بر ولایت امیر المؤمنین علی ابن ابیطالب ـ علیه السلام ـ ، بنا بر نظر شیعه جزء اذان نمی‎باشد، امّا شهادت بر ولایت آن حضرت، از اصول دین و کامل کننده شهادت بر توحید و نبوت می‎باشد. از این رو گفتن آن، با توجه به روایات شیعه و سنّی لازم است.

جواب تفصیلی:

شهادت بر ولایت امیرالمؤمنین حضرت علی ـ علیه السّلام ـ در اذان از مسائل اختلافی بین علمای شیعه و سنّی است که ریشه‎ای بسیار عمیق دارد. این که به شیعه نسبت داده شود، شهادت بر ولایت را جزء اذان می‎داند، ادّعایی بی‎پایه و اساس است چرا که مشهور علمای شیعه قائل به عدم جزئیت آن در اذان می‎باشند. این مطلب نیز درست است که بدعت در دین باطل و حرام است، امّا منظور از بدعت آن است که در احکام دین اسلام ـ آن‎گونه که خداوند به وسیله پیامبر ـ صلی‎الله علیه و آله ـ برای مسلمانان تکلیف کرده است ـ تغییر ایجاد نموده به طوری که یا از آن بکاهیم یا بر آن اضافه کنیم. مثل اینکه عمر بن الخطاب دستور ممنوعیّت متعد (ازدواج موقت) را که در زمان پیامبر اکرم ـ صلی‎الله علیه و آله ـ حکم الهی وسنّت نبوی بود و پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ به آن امر فرموده بود[1]، صادر نمود و عاملین به این سنّت را مجازات می‎کرد[2] و خودش می‎گفت: «متعتان کانتا علی عهد رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ و أنا أنهی عنهما و أعاقب علیهما متعة الحج و متعه النساء[3]؛ یعنی دو متعه‎ای که در زمان رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ اجرا می‎شد، من از آن‎ها نهی می‎کنم و عامل بر آن دو یعنی تمتع در حج و عقد انقطاعی را مجازات می‎کنم. و همین طور در اذان برداشتن «حی علی خیر العمل» و گفتن جملة«الصلاة خیر من النوم،» این‎ها و بسیاری دیگر بدعتهایی است که در دین اسلام صورت گرفته است. امّا در مورد دلیل ذکر شهادت بر ولایت در اذان باید گفت که علمای شیعه آن را به دلیل خاص ثابت نمی‎دانند، بلکه آنرا از دلیل عام یعنی اطلاقات عموم ادلّه و فحوای آن لازم می‌دانند و شهادت ثالثه را سنّتی می‎دانند که از بزرگترین اصول مذهب است با این که از فصول اذان به شمار نمی‎رود به طوری که شهادت بر ولایت را کامل کنندة شهادت بر توحید و نبوت دانسته و مانند صلوات در اذان است که استحباب آن پس از ذکر نام شریف پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ ثابت است، لیکن نه از دلیل خاص بلکه از روی دلیل عام. امّا ادعّای دیگر که امامان شیعه اذان را بدون شهادت بر ولایت ذکر می‎کردند نیز باطل و بی اساس است چرا که با توجّه به روایات و کلام امام صادق ـ علیه‌السلام ـ این مطلب از صحت به دور است و اگر در مواردی هم ذکر شده باشد از روی تقیّه و حفظ اصل اسلام صورت گرفته است و اگر این شهادت بر اذان ایرادی وارد می‎ساخت یقیناً شیعیان را از آن منع می‎کردند در حالی که منعی وجود ندارد، بلکه تأکید و تصریح به آن نیز شده است. مثل روایتی که از پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ نقل می‎کنند که، روزی یکی از مسلمانان خدمت آن حضرت رسید و عرضه داشت: یا رسول الله ـ صلی الله علیه و آله ـ چند روزی است که حرفهای تازه می‎شنوم که قبلاً نشنیده بودم. پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ از او می‎پرسند: مگر چه شنیده‎ای؟ مرد عرب پاسخ می‎دهد: می‎گویند سلمان و اباذر در اذان خود پس از شهادت به رسالت شما، با گفتن «اشهد انّ علّیاً ولیّ الله» اقرار به ولایت علی بن ابی طالب ـ علیه السّلام ـ می‎کنند. رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: مطلب را درست و خوب شنیده‎ای؛ سلمان و اباذر کار صحیحی انجام می‎دهند. پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ در ادامه می‎فرمایند: مگر پیام خدا و گفتار مرا در روز غدیر فراموش کرده‎ای؟ سپس با یادآوری عبارت «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» آن مرد عرب را از پیمان شکنی بر حذر داشته و فرمودند: هر که چنین کند به ضرر دین و دنیای خود اقدام کرده است.[4] به این ترتیب معلوم می‎شود که پس از واقعة غدیرخم و در دوران حیات پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ شهادت به ولایت در اذان مطرح بوده و پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ نیز آنرا تأیید وتصدیق نموده‎اند.   

در پایان نظر بعضی از علمای شیعه را در این خصوص ذکر می‎نماییم:

1ـ مرحوم صاحب جواهر[5] (ره) می‎گوید: شهادت بر ولایت در اذان مانعی ندارد امّا نه با این نیّت که جزء اذان باشد بلکه به جهت عمل نمودن به این حدیث که امام صادق ـ علیه السّلام ـ می‎فرمایند: «هر گاه یکی از شما گواهی بر توحید و نبوت داد باید بگوید، علیٌ امیرالمومنین ولیّ الله» واین گونه اضافه ضرری به موالات و ترتیب میان فصول اذان نمی‎رساند، بلکه مانند صلوات است.... و اگر اتفاق و قبول اصحاب بر عدم جزئیت آن در اذان نبود، ممکن بود ادّعای جزئیت آن را بنماییم و این به آن خاطر است که دلیل عام، صلاحیت بر مشروع بودن حکم خاص را دارد.

2ـ محدث قمی می‎گوید: علامه حلّی در منتهی آورده است که بنابر حدیث امام صادق ـ علیه السّلام ـ که می‎فرماید: هر گاه یکی از شما گفت «لا اله الا الله، محمد رسول الله» سپس بگوید «علی امیرالمومنین ولی الله»، استحباب گفتن آن به طور عموم معلوم می‎شود واذان یکی از موارد مذکور است.[6]
1184م  

«والسّلام»
--------------------------------------------------------------------------------

[1] . صحیح مسلم، ج1، ص474 و قرطبی، ج2، ص365
[2] . صحیح مسلم، ج1، و ابن ربیع، تیسیرالوصول، ج4، ص262 و ابن حجر، فتح الباری، ج9، ص141.
[3] . البیان والتبیین جاحظ، ج2، ص223 و تفسیر قرطبی، ج2، ص307.
[4] . سید محمد شیرازی، الفقه، ج19، ص331 (در کتاب السیاسة الحسینیه، شیخ عبدالعظیم می‎گوید: در یک کتاب خطی درمکتبة ظاهریه دمشق کتابی دیدم به نام «السلافة فی امر الخلافه» تألیف الشیخ عبدالله مراغی از اعلام و علمای بزرگ سنی قرن هفتم، که این مطلب را در کتاب خویش آورده است).
[5] . محمد حسن نجفی، جواهر الکلام، ج9، ص87.
[6] .شیخ عباس قمی، سفینة البحار، ج1، ص16.

نفوذ معماری شیطانی فراماسونری در مسجد قدس تهران!

به گزارش «شیعه نیوز» به نقل از موعود ، در نگاه اول به همه چیز شبیه است الا مسجد . بعضی ها می‌گویند قبل از اتمام کار گمان می‌کردیم کلیسا می‌سازند. عده‌ای هم فکر می‌کردند این بنا سر در مترو است. هرچند برایشان سوال بوده که چرا اینقدر بی‌سر و صدا دارند اینجا مترو می‌زنند.  بعضی‌های دیگر هم ...
خلاصه هیچ‌کس فکرش را نمی‌کرد روزی صدای اذان از این ساختمان مثلثی به گوش برسد که رسید. درباره مسجدی واقع در سعادت آباد صحبت می‌کنم؛ مسجدی به نام مسجد قدس.

با دیدن مسجد قدس اولین سوالی که تمام ذهنم را پر کرد این بود که چرا این مسجد گنبد ندارند؟ نمی‌دانم شاید مشکل از من بود که نام مسجد، گنبد را در ذهنم تداعی میکرد؟
خودم را قانع کردم که به قول معروف دنیا را نباید سخت گرفت. این هم برای خودش ابتکاری است. حتما کلی فکر بکر،نیرو و هزینه به کار رفته تا این بنا با این عظمت و زیبایی (!) این‌جا قد علم کند. حالا که هر روز کلیساهایی با فرم‌ها و اشکال مختلف ساخته می شود ما مسلمین و بخصوص شیعیان چرا از قافله عقب بمانیم.
اما قضیه به همین‌جا ختم نشد.
نمی‌توانستم از این حقیقت بگذرم که " اولین چیزی که نمای این مسجد به ذهن تداعی می‌کند، هرم‌های فراماسونری است."

قبلا شنیده بودم که: فراماسونرها فوق‌العاده نمادگرا هستند و نمادهایشان در همه جای دنیا دیده می شود. فرقی نمی کند کجا هستی، در کشوری غربی یا کشوری مسلمان در خاورمیانه، اگر کمی به اطرافت دقیق شوی ردپایی از نمادهای ماسونی را می‌بینی؛ از ابلیسک و هرم گرفته تا پرگار و گونیا.
شنیده بودم که هرم‌های فراماسونری در بازار مشهد صف کشیده‌اند!


شنیده بودم که ورودی شهر شیراز ابلیسک‌‌های سه‌گانه است. شنیده بودم که ساختمان موسسه قوامین فراماسونری است.
 

شنیده بودم که چشم شیطان در لوگوی شبکه خبر خودنمایی می‌کند. شنیده بودم که...آری! من همه اینها را شنیده بودم. عکسهای‌شان را هم دیده بودم. حتی از هرم‌های اطراف حرم امام هم خبر داشتم.
 اما اعتراف می کنم که دیدن مسجدی تا به این حد فراماسونری برجا میخکوبم کرد؛ نفوذ فراماسونری – این جریان شیطانی – تا قلب خانه خدا آن هم در شیعه خانه اهل بیت!

سری به اینترنت زدم. کافی بود عبارت مساجد فراماسونری را در گوگل تایپ کنم تا کلی عکس و مطلب از مساجدی اینچنینی در جای جای کشورهای اسلامی در برابرم ظاهر شود.
اتفاقا یکی از همین مساجد بسیار شبیه مسجد قدس بود: مسجد شاه فیصل در پاکستان که توسط شاه فیصل عربستان ساخته شده!
خلاصه هرچه بیشتر جستجو می کردم متاسف‌تر و خجالت‌زده‌تر می‌شدم.
مانده بودم قسم حضرت عباس(ع) را باور کنم یا دم خروس را، مسجد بودن بنا را ببینم یا فراماسونری بودنش را!
مانده بودم این مساجد بیشتر آسمانی اند یا شیطانی؟!
خدا بهتر می‌داند!
خدا بهتر می‌داند که این همه نشانه راسخ بودن آنها بر "باطل" خود است یا تشتت ما در "حق" خویش!
خدا بهتر می‌داند تلاش شیطانی آنها بیشتر است یا رکود و واماندگی ما!

خدا بهتر می‌داند علم شدن اینچنین بناهایی بوی خیانت می دهد یا غفلت!
خدا بهتر می‌داند...

مهار تشنگی در ساعات روزه‌داری

به گزارش « شیعه نیوز » به نقل از جام جم آنلاین، تشنگی در طول روزه‌داری آن هم در روزهای گرم سال بیشتر ما را اذیت می‌کند اما چگونه می‌توانیم تشنگی را مهار کنیم؟ به طور کلی بدن انسان در شرایط محرومیت از آب، حداکثر تلاش خود را می‌کند تا آب باقیمانده در بدن را حفظ کند.

در نتیجه اگر دمای بدن فرد طبیعی بوده و فعالیت شدید هم نداشته باشد، تا بیش از 3 روز با شرایط کم‌آبی کنار می‌آید، اما موضوع مهم آن است که چگونه و چه نوع موادی را در وعده افطار یا سحر مصرف کنیم تا کمتر احساس تشنگی کنیم.

از جمله موادی که برای کنترل تشنگی باید از آن پرهیز کرد مصرف قند و نمک است. این مواد می‌توانند از همان ساعات اولیه روز در بدن کم‌آبی ایجاد کنند. غذاهای کنسروی، انواع ساندویچ‌ها، بادمجان، فلفل، کله پاچه، سیراب شیردان، تنقلات شور و بسیار شیرین و همچنین برخی از انواع سبزی خوردن در وعده سحر در طول روز می‌تواند ما را تشنه‌تر ‌کند.

از سوی دیگر برخی از غذاهای پروتئینی مانند گوشت، حبوبات یا سویا به دلیل آن که برای متابولیسم و دفع نیاز به آب زیادی دارند، بیشتر باید در وعده افطار و قبل از سحر مصرف شوند.

در مورد ادویه‌جات و غذاهای تند و محرک نیز باید گفت این نوع غذاها به دلیل آن که عرق‌زا بوده و خون را به سطح بدن هدایت کرده و باعث تعریق و دفع آب بیشتر از بدن می‌شوند، مصرف آنها در سحر توصیه نمی‌شود.

معمولا غذاهای آب‌دار مانند سوپ، آش‌های ساده، انواع خورش، خوراک‌های آب‌دار، سبزیجاتی چون کاهو، خیار، اسفناج و میوه‌های فصل همگی گزینه‌های مناسبی برای تشنه نشدن به شمار می‌روند.

این که غذای سحری حتما پختنی باشد یا حاضری، چندان مهم نیست. چیزی که اهمیت دارد این است که غذای تهیه شده کم‌نمک، کم‌شیرین و از گروه غلات انتخاب شده‌باشد.

غلات نه‌تنها برای هضم و دفع نیاز چندانی به آب ندارند بلکه می‌توانند مقدار زیادی آب را به خود جذب کرده و در ساعات روزه‌داری کمک شایانی به فرد روزه‌دار کنند.

همچنین بهترین نوشیدنی در سحر آب، چای کمرنگ، آبمیوه طبیعی، آب هندوانه و شربت‌هایی چون شربت خاکشیر، تخم شربتی و شربت آبلیمو در صورت شیرینی کم آنها است. دانه‌های تخم شربتی و خاکشیر وقتی در مجاورت آب قرار گیرند، می‌توانند چندین برابر وزن خود آب جذب کرده و متورم شوند. در نتیجه این دانه‌ها آب زیادی را در خود نگه‌داشته و وقتی بدن با کم‌آبی مواجه می‌شود، از ذخیره آب آنها برای تامین آب بدن استفاده می‌شود. از طرفی، نوشیدن آب زیاد در وعده سحر نه تنها به رفع تشنگی کمک نمی‌کند بلکه می‌تواند موجب رقیق شدن شیره معده و اختلال در هضم غذا شود.

سحری را حذف نکنید

متاسفانه بسیاری از افراد وعده سحری را از برنامه غذایی خود حذف می‌کنند، اما باید بدانند که ضعف بدنی، سردرد، بوی بد دهان، افت قند خون، کاهش فشار خون و عصبانیت در طول روز از عواقب نخوردن سحری است.

افت فشار خون می‌تواند خستگی، کم شدن انرژی، سرگیجه و ظاهر رنگ پریده را ایجاد کند. در اثر کاهش قند خون نیز تعریق زیاد، احساس لرز، تپش قلب، کاهش تمرکز و سردرد عارض می‌شود. بنابراین حتی‌المقدور وعده سحر را خصوصا در این فصل که ساعات روزه‌داری طولانی است فراموش نکنید واگر هم برای خوردن سحری چندان اشتهایی ندارید این وعده را با میوه و سالاد کاهو شروع کنید تا اشتهایتان باز شود.