مهدی منتظر در نهج‏البلاغه‏

با توجه به اینکه مجموعه «نهج البلاغه» از دیدگاه حدیث، ادب و تاریخ از عالی ترین درجه‏ی اعتبار و سندیت [1] برخوردار می‏باشد، و سخنان برگزیده باب مدینه العلم رسول الله، امام امیرالمومنین ارواحنا فداه در این کتاب، بیانگر اسلام راستین و بر گردان شیوائی است از قرآن کریم، این سوال مطرح می‏شود که: موضوع مهدویت در اسلام به طور لکی و انطباق آن با امام دوازدهم شیعه «حجه بن الحسن العسکری علیه‏السلام» از نظر « نهج البلاغه» چگونه و تا چه حد از واقعیت برخوردار و قابل قبول است ؟

به دیگر سخن: آیا با چشم پوشی از همه آنچه در احادیث اسلامی و منابع تاریخی راجع به حضرت «مهدی (ع)» باز گو شده، و به طور عموم در اختیار همگان به ویژه پژوهشگران و محققان سنی و شیعه قرار گرفته، کتاب شریف «نهج البلاغه» تا چه اندازه باز گوی اصل مهدویت و روشنگر مشخصات و ویژگیهای حیاتی آن حضرت، و ارائه دهنده نقش وجودی او در جهت سازندگی اسلامی می‏باشد ؟

این کتاب با حجم کم و بیانی هر چه ساده و روشن و به دور از تعصب، شامل تحقیق و بررسی موضوع است و پاسخ آن به فضلا و علاقمندان واگذار می‏گردد.

ضمنا برای روشن شدن موضوع بحث، قبلا توجه خوانندگان را به این حقیقت جلب نموده که هر چند که در کشمکش‏های عقیدتی و بحث و مجادله‏های مذهبی بین شیعه و سنی خلافت خود امیر مومنان علی (ع) موضوع بحث و گفتگو است، ولی بعد دیگر امام که او نمونه انسان کامل ، و داور عادل، و مثل اعلای انسانی و بیدار کننده وجدان‏های انسان‏های دردمند و دادگر می‏باشد. جای بحث و گفتگو نیست.

از این جهت گفتار او می‏تواند جدا کننده‏ی حق از باطل و روش او نمایانگر اسلام اصیل باشد ، و بدین ترتیب آنچه را که با زبان بیان و با عمل نشان داده معیار و الگوئی باشد که هر کس با اتکاء به آن و پیروی از آن راهش را پیدا کند، و در تصمیم گیریهای عقیدتی، و روشهای فقهی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، و دیگر شون حیاتی و دینی بدان گردن نهد. 
 

 

کوتاه سخن آنکه: سخنان برگزیده امام امیر مومنان در کتاب شریف «نهج البلاغه» یک سند بزرگ اسلامی، و حجتی است از طرف خدا بر همه‏ی مسلمانان جهان.

بر این اساس حتی برادران اهل‏تسنن که پای بند به مقام رهبری و خلافت امیر مومنان در مرتبه چهارم هستند ، گفتار و رفتار حضرتش برای آنها حجت است، و ناگزیر باید در برابر آن، سر تسلیم فرود آورند.

اکنون یاد آوری این مطلب بجاست که موضوع مهدی منتظر در «نهج البلاغه » منشعب از دو رشته از سخنان امام امیرالمومنین علی (ع) در این کتاب می‏باشد.

بدیگر عبارت: مسئله مهدویت امام دوازدهم، و ظهور حضرتش در آخر الزمان در کتاب «نهج البلاغه» از دو نظر قابل بررسی و دارای زمینه برای مطالعه و تحقیق است.

نخست از دیدگاه ملاحم و پیشگوئیهای امام که قسمتی (امثال روی کار آمدن بنی امیه، حکومت حجاج بن یوسف، سقوط بنی امیه افتادن زمام امور بدست بنی العباس، قیام زنج در بصره، فتنه مغول و...) در گذشته بوقوع پیوسته و قسمت دیگر مربوط به آینده جهان است از قبیل ظهور حضرت مهدی و قیام جهانی آن بزرگوار که به خواست خدا در آینده به وقوع خواهد پیوست.

و از آن پس از دیدگاه مسائل امامت که باز سخنان امام پیرامون آن شامل دو بخش است.

بخشی ویژه امامت و رهبری اهل‏بیت و... از نظر کلی.

و بخش دیگر ویژه امامت و رهبری مطلقه و جهانی حضرت مهدی بخصوص، بدیهی است این بحث با مدد و یاری خدا و استعانت از مقام والای ولایت، در فرصتی بسیار کوتاه تنظیم گردیده مایه نهایت خوشحالی نویسنده است که محتوای آن با دقت مورد توجه صاحب نظران ارجمند قرار گرفته، و به حکم «فذکر فان الذکری تنفع المومنین» موارد نقص و اشتباهش را تذکر دهند، تا در فرصت چاپ مجدد ترمیم، و مومنان را سود بخشد.

[1] کتاب «مصادر نهج البلاغه و اسانیده» تالیف علامه محقق دانشمند گرانقدر سید عبدالزهراء حسینی عراقی شامل پژوهش و تحقیق از اسناد حدیثی تاریخی و ادبی «نهج البلاغه» می‏باشد که برای یک یک از خطبه‏ها، نامه‏ها، کلمات امام 1 تا 12 سند حدیثی تاریخی و ادبی از منابع سنی و شیعه ارائه نموده و به حق از عالی ترین و ارزنده ترین کاری است که پیرامون شناخت کتاب و استناد آن به امام امیرالمومنین (ع) انجام گرفته و اهمیت و ارزش کتاب را در اختیار همگان قرار داده و ضمن چهار مجلد برای دومین بار در بیروت به چاپ رسیده و در همین زمینه است مصادر «نهج البلاغه» به قلم دانشمند لبنانی شیخ عبدالله نعمت رئیس دادگاه جعفری بیروت که در یک جلد چاپ و منتشر گردیده. و جز این دو کتاب «مدارک البلاغه و دفع الشبهات عنه» بقلم علامه جلیل شیخ هادی کاشف الغطاء است که ضمیمه مستدرک نهج البلاغه همان مولف در بیروت به چاپ رسیده.